Teknik Analizde Formasyonlar (Chart Patterns)

Finansal piyasalarda fiyat hareketleri doğrusal trendler halinde meydana gelmez. Belli bir zaman aralığında aynı yönde hareket ettikten sonra, makro ekonomik faktörlerin etkisi ya da,  siyasi ve sosyal gelişmelerden etkilenerek yön değiştirir. Trendlerinin yön değiştirdiği süreç esnasında fiyat hareketleri birbirine çok benzeyen karakteristik şekiller oluşturur. Birbirine benzer fiyat formasyonlarının oluşmasındaki en önemli etken yatırımcıların benzer durumlarda benzer hareketleri tekrar etme eğilimidir. Teknik analiz yaparken, trend değişimi ve fiyatın hareket alanı hakkında yatırımcıya fikir veren bu şekiller formasyon olarak adlandırılmaktadır. Bir formasyon ne kadar uzun sürede oluşursa, formasyon tamamlandıktan sonra fiyatların yönündeki değişim de o ölçüde büyük olacaktır. Foreks (Forex) piyasalarında geri dönüş formasyonları oldukça faydalı olabilir.

 Yükselen ya da düşen bir trendin sonunda meydana gelen ve trendin sonlanmakta olduğuna dair yatırımcıya fikir veren formasyonlara TREND DÖNÜŞ FORMASYONU (Reversal Patterns) adı verilir.

 Fiyatlar trend içerisinde hareket ederken zaman zaman yön arayışına girer. Arz ve talebin benzer seviyelerde oluşması sonucu destek ve direnç seviyeleri güç kazanır. Güçlenen destek ve direnç seviyeleri nedeniyle hareketler belli fiyat aralıklarında sıkışmaktadır. Sıkışan fiyatlar bize trendin bir süre aynı şekilde devam edeceği konusunda bilgi verir. Bu tür fiyat formasyonlarına DEVAM FORMASYONLARI (Continuation Patterns) adı verilmektedir. Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta Belli aralığa sıkışan fiyatların, sıkışma tamamlandıktan sonra  sert tepkilerle karşılaşma olasılığıdır.

Mum grafikler incelenirken de iki ya da daha fazla mumun bir araya gelmesiyle oluşan bazı şekillerin tekrar ettiği gözlemlenmektedir. Devam eden fiyat hareketi, güç kaybettiğinde, sona ermek üzereyken oluşan ve fiyat hareketlerinin devamı konusunda teyit unsuru oluşturan mum grafik şekillerinin tamamına MUM GRAFİK FORMASYONLARI (Candlesticks Patterns) denir.   

Teknik analiz yaparken sıklıkla kullanılan trend dönüş ve devam formasyonlarının isimleri aşağıdaki gibidir. Trend dönüş ve devam formasyonları ile, mum grafik formasyonlarına ilerleyen konularda teker teker değineceğiz. 

Trend Dönüş Formasyonları

1- Omuz Baş Omuz (OBO) ( Head and Shoulder Tops)

2- Ters Omuz Baş Omuz (Ters OBO) (Head and shoulder Bottoms)

3- Çift Tepe ( Double Tops)

4- Çift Dip (Double Bottoms)

5- Üçlü Tepe ( Triple Tops)

6- Üçlü Dip (Triple Bottoms)

Devam Formasyonları

1-Üçgen Formasyonları (Triangle)

   Yükselen Üçgen  (Ascending Triangle)

   Alçalan Üçgen (Descending Triangle)

   Simetrik Üçgen (Symetrical Triangels)

2- Bayrak Formasyonu ( Flag )

3- Flama Formasyonu  (Pennant)

UYARI !!!

Hiçbir formasyonun güvenilirlik düzeyi yüzde yüz değildir. Formasyon grafikteki değerlerle uyumlu olabileceği gibi, formasyonu oluşturan çizgilerle veri arasında sapma olabilir. Fiyatlar formasyonu bozacak yükseliş ve düşüş hareketleri yapabilir. İşleme girmek için tespit edilen formasyonun tamamlanmasını beklemek gerekir. Formasyon tamamlandıktan sonra bile formasyonun başarısız olma ihtimali göz önünde bulundurularak ZARAR DURDUR (STOPLOSS) seviyesi belirlemek doğru bir işlem stratejisi oluşturabilmek için önemli bir koşuldur. Tamamlanmış bir formasyonun fiyat hedefi ile piyasada oluşan fiyatlar arasında fark olma ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır. Fiyatlar hedefine kısmen ulaştıktan sonra ters yönde hareketlerin oluşması her zaman mümkündür. Aynı şekilde formasyon tamamlanmasıyla, fiyat hedefe ulaştıktan sonra aynı yönde hareketin devam etmesi ve fiyatın daha iyi bir seviyeye ulaşması da karşılaşılan bir durumdur. Fakat yapılması gereken formasyon tamamlandıktan sonra hedef fiyatlara yakın bir seviyeden KAR AL(TAKE PROFİT)  seviyesi belirleyerek pozisyonu kapatmak ve yeni işlem açmak için piyasada yeni oluşacak trendi beklemek gerekir.